MÜKELLEF OLARAK HAKLARIMIN HUKUKSAL DAYANAKLARI NELERDİR..?

Ana Sayfa > Kosgeb

MÜKELLEF OLARAK HAKLARIMIN HUKUKSAL DAYANAKLARI NELERDİR..?

Mükellef haklarını düzenleyen hukuksal dayanak veya kaynaklar incelendiğinde ise, bunları kendi içinde iki gruba
ayırmak mümkündür: Uluslararası anlaşma, Anayasa veya kanunlarla yapılan temel düzenlemeler; Mükellef
hakları bildirgeleri veya imtiyazları şeklindeki idari düzenlemeler.
Uluslararası anlaşma, Anayasa ve kanun hükümleri mükellef haklarının belirlenmesi ve düzenlenmesine yönelik
kaynaklar iken, mükellef bildirgeleri veya imtiyazları şeklindeki düzenlemeler daha çok mükellef haklarının
açıklanması ve kamuoyuna duyurulmasına yönelik kaynaklardır.
Bazı uluslararası anlaşmalarda, birçok ülkenin anayasasında veya vergi kanunlarında mükellef hakları ile ilgili
dolaylı veya doğrudan düzenlemeler vardır. Uluslararası alandaki insan hakları sözleşmeleri, ekonomik
bütünleşme antlaşmaları ve çifte vergilendirmenin önlenmesi antlaşmalarındaki temel insan haklarının güvence
altına alınmasına yönelik düzenlemeler, mükellef haklarının korunmasını da sağlamaktadır.
Tüm vatandaşların temel haklarını güvence altına alan anayasal ilkeler ve düzenlemeler, etkisini mükellef hakları
alanında da göstermektedir. Anayasalarda düzenlenen; kanun önünde eşitlik, özel hayatın gizliliği, konut
dokunulmazlığı, seyahat ve haberleşme özgürlüğü, hak arama özgürlüğü ile başvurma hakkı ilkeleri ve ilgili
hükümler, aynı zamanda vergileme sürecinde mükelleflerle ilgili yapılacak işlemlerde de belirleyici, yönlendirici
ve kısıtlayıcı olmaktadır.
Dolayısıyla, anayasalarda mükellef haklarıyla ilgili doğrudan düzenlemeler olmamasına rağmen, genel nitelikli
anayasal hükümler mükellef haklarının da temel dayanağını oluşturmaktadır.
Mükellef haklarıyla ilgili doğrudan düzenlemeler, birçok ülkenin vergi kanunlarında yer almasına rağmen, bunlar
ya sınırlı sayıda hüküm içermekte ya da hükümlere yer verilmekle birlikte mükellef haklarının sistemli ve kapsamlı
bir uygulaması bulunmamaktadır.